Sygnały systemu Tau Ceti - pięć Super-Ziem

Wizja artystyczna układu Tau Ceti/

Wreszcie mam trochę czasu! Kiedy w poprzedni wtorek na francuskim portalu informacyjnym pojawiła się informacja o odkryciu 5 planet wokół gwiazdy Tau Ceti byłem bardzo podekscytowany. Postanowiłem jednak poczekać na pojawienie się oficjalnej publikacji naukowej. Wygląda na to, że była to dobra decyzja ponieważ musiałbym pisać sprostowanie do pierwszego artykułu. Sęk w tym, że pięć planet Tau Ceti to jeszcze niepotwierdzone, choć obiecujące obiekty.

Gwiazda Tau Ceti to nasza bliska sąsiadka - oddalona o zaledwie 11,9 lat świetlnych od Ziemi. Podobnie jak Słońce jest żółtym karłem, lecz jest mniejsza (0,79 Rs) i starsza od Słońca (5,8 Mld lat). Badania prędkości radialnych tej gwiazdy wykazały niewielkie odchylenia sugerujące istnienie pięciu małych egzoplanet. Sygnały te zostały rozpoznane w nieco kontrowersyjny sposób. 

Jednym z głównych problemów jest brak wystarczającej ilości danych. Astrofizycy analizując prędkości radialne Tau Ceti, zmuszeni byli zastosować modele wypełniające luki w danych sztucznymi sygnałami, niwelując przy okazji wpływ niechcianego szumu, przeszkadzającego w odczycie sygnałów. Metoda nie jest tak prosta jak wydawać by się mogło po tym jednym zdaniu. To długi i czasochłonny proces, który może okazać się pomocny w wykrywaniu obiektów o niewielkich rozmiarach. Na razie jednak, mimo obiecujących rezultatów, metoda ta nie jest wystarczająco sprawdzona aby oficjalnie potwierdzić istnienie układu planetarnego. Planety Tau Ceti będą musiały poczekać na bardziej "tradycyjne" potwierdzenie.

Zakładając jednak, że to nowatorskie podejście jest prawidłowe (mam taką nadzieję!) wzbogacilibyśmy się o jeden z najcenniejszych układów planetarnych. 5 planet w naszym sąsiedztwie to prawdziwy skarb! Zwłaszcza biorąc pod uwagę domniemaną naturę tych obiektów, bowiem obecne dane sugerują bardzo niewielkie masy:

Nazwa:      Masa(Mz):   Odległość(AU):   Okres(dni):

Tau Ceti b      2,0                  0,105             13,96

Tau Ceti c      3,1                  0,195             35,36

Tau Ceti d      3,6                  0,374             94,11

Tau Ceti e      4,3                  0,552            168,12

Tau Ceti f       6,6                  1,35                642

Planeta o okresie 168 dni znajduje się idealnie w ekosferze gwiazdy Tau Ceti. Przy masie 4,3 Mz istniałaby spora szansa na to, że jest to masywny obiekt skalisty lub oceaniczny, a my mielibyśmy wspaniałą kandydatkę do przyszłych poszukiwań życia. Teraz jednak należy skupić się na dalszym gromadzeniu danych, które pozwolą na potwierdzenie tej gromadki egzoplanet. Jeśli istnieją, będą także (w przyszłości) wspaniałym celem na bezpośrednie obserwacje.

Źródło

Żegnaj CoRoT!

Kosmiczny Teleskop CoRoT.

Wybaczcie 10 dni przerwy między postami. Miałem sporo pracy oraz nieco załatwiania spraw powypadkowych. Teraz znów mam trochę czasu dla siebie, tak więc do roboty! Zaczynamy od nieco smutnej wiadomości - misja CoRoT dobiegła końca.

CoRoT to pionierska (bo pierwsza) misja kosmiczna dedykowana poszukiwaniom planet pozasłonecznych. Satelita został wystrzelony w grudniu 2006 roku, dzięki współpracy ESA oraz CNES. 30 centymetrowy teleskop zamontowany na jego pokładzie badał jasność tysięcy gwiazd, czekając na okresowe spadki jasności. Przez 6 lat pracy misja CoRoT odkryła 22 egzoplanety.

2 listopada CoRoT utracił swój ostatni komputer pokładowy, przez co dane z teleskopu nie mogły być już analizowane. Prawdopodobną przyczyną awarii komputera jest zbyt długa ekspozycja na promieniowanie. Orbita satelity przebiegała przez obszar anomalii południowoatlantyckiej, w którym to strumień cząstek wysokoenergetycznych jest znacznie wyższy niż gdziekolwiek indziej. Warto jednak dodać, że dzielny satelita podczas swojej misji przyjął ponad dwa razy większą ilość radiacji niż początkowo zakładano.

Kolejnym pocieszeniem jest to, że danych zebranych przez prawie 6 lat działalności jest naprawdę dużo. Liczba niepotwierdzonych kandydatek na egzoplanety to około 500 obiektów. Dodatkowo naukowcy misji zapowiedzieli, że już niedługo pojawi się publikacja o potwierdzeniu 5 nowych planet CoRoT. Na pewno nie będą to ostatnie egzoplanety potwierdzane przez ekipę naukową tej misji.

Żegnaj CoRoT!

Pierwsze planety czerwonych olbrzymów!!

Porównanie wielkości HD 208527 i Słońca.
Credit: Bartosz Oszańca

Mamy ostatni miesiąc 2012 roku, a liczba planet pozasłonecznych nie powala na kolana. Jeszcze niedawno byłem przekonany, że w grudniu będziemy mieli łącznie co najmniej 950 egzoplanet! Przed nami jeszcze niemal cały miesiąc, tak że poczekajmy jeszcze trochę z podsumowaniem roku. Dzisiaj poznajemy trzy nowe egzoplanety, a dwie z nich są szczególnie cenne.

HD 219077 to żółty karzeł o nieco większej masie od Słońca. Wokół siebie "wyhodował" on dużą gazową planetę o masie 10,39 Mj. Egzoplaneta HD 219077 b krąży po bardzo ekscentrycznej orbicie (0,77), oddalając się maksymalnie na 6,22 AU. Okres obiegu tego obiektu to około 5501 dni.

HD 208527 b to planeta pozasłoneczna o masie 9,9 masy Jowisza. Krąży po znacznie spokojniejszej orbicie (e=0,08) niż poprzedniczka. Przy średniej odległości wynoszącej 2,1 AU, okrąża swoją gwiazdę macierzystą w czasie 875,5 dnia.

Najmasywniejszą z dzisiejszych gigantów jest HD 220074 b - astronomowie oszacowali tą wielkość na 11,1 Mj. Maksymalna odległość od gwiazdy jaką obiekt osiąga podczas swojej podróży orbitalnej to 1,6 AU. Rok na tej egzoplanecie trwa w przybliżeniu 672 dni.

Tak więc dlaczego HD 208527 b i HD 220074 b są wyjątkowe? Otóż to pierwsze planety pozasłoneczne odkryte w układzie, którego gwiazdą macierzystą jest czerwony olbrzym. Są to ogromne obiekty w późnym stadium ewolucyjnym o rozszerzonej, przerzedzonej i chłodnej warstwie zewnętrznej. Rozmiary gwiazd macierzystych wymienionych planet to 51,1 i 49,6 Rs (promienia Słońca)!!! Aby zobrazować Wam tak monstrualne wielkości, na szybko zrobiłem widoczną w tym poście grafikę. Warto dodać, że HD 208527 to największa gwiazda wokół której odkryto egzoplanetę!

Źródło 1; Źródło 2