GJ 667C c jednak w ekosferze!

Druga Ziemia - wizja artysty

W poprzednim artykule (do przeczytania TUTAJ) pisałem o możliwości wystąpienia błędu w danych z publikacji naukowej dotyczącej planety GJ 667C c. Już wczoraj okazało się, że błąd rzeczywiście tam był. Takie pomyłki zdarzają się raczej rzadko. Szczególnie, że ta była naprawdę dużego kalibru...

W publikacji można było przeczytać, że planeta GJ 667C c krąży w ekosferze swojej gwiazdy. Ekosfera wokół jej gwiazdy macierzystej rozciąga się od 0,09 AU do 0,23 AU. Jednak odległość egzoplanety od gwiazdy miała wynosić 0,28 AU. Wówczas co niektóre stwierdzenia z tekstu traciły całkowicie sens. Na szczęście błyskawicznie poprawiono błędną wartość i już wiemy, że ta odległość to zaledwie 0,12 AU*. Planeta GJ 667C c w istocie krąży w ekosferze, a co za tym idzie, stała się najlepszą znaną kandydatką na Drugą Ziemię!

Oczywiście jest wiele problemów. Na przykład opisywana w poprzednim tekście wysoka aktywność gwiazdy. Nagłe i silne rozbłyski mogą skutecznie uniemożliwiać rozwój znanego nam życia. Planeta musiałaby posiadać silne pole magnetyczne, które to chroniło by ją przed tymi słonecznymi atakami. Problemem może być także sam typ gwiazdy - czerwony karzeł. Planety okrążające takie gwiazdy często popadają w rotację synchroniczną (jak Księżyc wokół Ziemi). Obiekt stale zwrócony jedną stroną w kierunku gwiazdy z pewnością ma spore problemy z utrzymaniem stabilnej atmosfery, nie wspominając już o różnicach temperatur po jednej i drugiej stronie globu. Synchroniczny obieg nie może być jednak regułą i jest czasem uzależniony od wieku układu, a tego na razie nie znamy. GJ 667C c jest jednak prawie na pewno uwięziona w rotacji synchronicznej.

To oczywiście nie wszystkie niewiadome. Nie wiemy nic o atmosferze GJ 667C c, ani nawet o samej obecności wody. Należy też dokładniej zbadać czerwonego karła aby upewnić się co do granic ekosfery i jego aktywności. Natomiast jednego możemy być pewni - GJ 667 stanie się bardzo popularnych systemem i z pewnością wiele obserwatoriów na całym Świecie zainteresuje się tą małą planetką dającą nadzieję na przełomowe badania i odkrycia. Oby tak było!

* poprawione dnia 28.11.11 z wartości 0,1 AU na 0,12 AU (miejmy nadzieję, że to już ostanie niedomówienie naukowców). Wartość nawet korzystniejsza od poprzedniej, biorąc pod uwagę zakres ekosfery.

Planeta GJ 667C c blisko ekosfery(?)

Druga Ziemia - wizja artysty.

GJ 677 (lub Gliese 677) to potrójny układ gwiazd odległy o niecałe 23 lata świetlne od Ziemi. Składniki A i B to pomarańczowe karły krążące wokół siebie po dość ekscentrycznej orbicie (0,58). Wykonanie jednej pełnej orbity zajmuje im ponad 42 lata. W tym czasie zbliżają się do siebie na 5 AU, a oddalają na maksymalnie 20 AU. Składnik C to czerwony karzeł znajdujący się znacznie dalej - gdzieś między 56 AU, a 215 AU od środka masy układu. Jest to tzw. 'flare star', czyli obiekt skłonny do gwałtownych i krótkotrwałych zmian jasności. To właśnie ta gwiazda posiada już 2 odkryte planety pozasłoneczne.

Obie egzoplanety zostały odkryte w ramach dotychczas najefektywniejszego programu poszukiwawczego - HARPS. Pierwszą z nich, o nazwie GJ 667C b, potwierdzono w 2009 roku. Jest to Super Ziemia o masie 6 Mz (masa Ziemi). Krąży ona bardzo blisko gwiazdy macierzystej - 0,06 AU - co przekłada się na okres orbitalny wynoszący zaledwie 7 dni i 5 godzin.

GJ 667C c krąży dalej od swojej koleżanki, bo w odległości 0,28 AU. Okres obiegu tej planety to niecałe 22 dni. Czas ten wydaje się być zdecydowanie za krótki na pokonanie takiej orbity. Być może jednak nie jest to niemożliwa sytuacja. Rezonanse często 'zmuszają' planety do przemierzania swoich orbit w określonym czasie. Być może ta wielkość sugeruje istnienie kolejnej, masywniejszej planety w pobliżu tego czerwonego karła. Inną możliwością jest oczywiście błąd w publikacji!* Masa planety GJ 667C c wynosi tylko 3,81 Mz. Jest to więc jedna z lżejszych znanych nam Super Ziem. Co prawda wartość ta to jedynie szacowana masa minimalna lecz istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie ulegnie ona większym zmianom.

Astronomowie określili obszar ekosfery (aHZ) gwiazdy GJ 677C na 0,09-0,23 AU. Z tego wynikać by mogło, że omawiana planeta znajduje się zbyt daleko od gwiazdy aby na jej powierzchni mogła występować woda w stanie ciekłym. Obliczono natomiast, że GJ 667C c otrzymuje 90% ciepła od swojej gwiazdy, gdzie 100% to ilość ciepła jaką otrzymuje Ziemia od Słońca. Ciekła woda - standardowe kryterium w rozważaniach na temat Drugiej Ziemi - może więc istnieć na tej egzoplanecie. Potrzeba tutaj jednak odpowiedniego albedo (stosunek odbitego promieniowania do przyjmowanego), składu atmosfery oraz jej gęstości. Tych parametrów nie poznamy niestety zbyt szybko.

Niemniej jednak planetę GJ 667C c możemy zaliczyć (obok Gliese 581 d oraz HD 85512 b) do kandydatek na "Drugą Ziemię". Ta stacja może ulec zmianie (lub umocnić się) po kolejnych obserwacjach HARPS'a.

Źródło

* Błąd w publikacji mógłby dotyczyć odległości planety od gwiazdy. Mniejsza odległość oznaczałaby, że GJ 667C c znajduje się w ekosferze i jest najlepszym kandydatem na Drugą Ziemię!!!**
**(27.11.11) Błąd rzeczywiście był - zapraszam do kolejnego artykułu > LINK <

Kepler-21 b - bardzo gorąca!

Gorąca Super Ziemia.

Już ponad miesiąc nie otrzymywaliśmy żadnych doniesień o nowych odkryciach ze strony misji Kepler. Być może jest to cisza przed burzą, czyli grudniową konferencją. Niemniej jednak burza ta została wczoraj przerwana. Naukowcom udało się potwierdzić istnienie kolejnej niewielkiej planety pozasłonecznej - Kepler-21 b.

Pomimo braku publikacji naukowej, z samych danych można odczytać wiele interesujących informacji. Gwiazda Kepler-21 to najjaśniejsza jak dotąd gwiazda, badana przez sondę Kepler i posiadająca potwierdzoną planetę. Jest niemal dwa razy większa od Słońca, a jej temperatura wynosi prawie 6000 stopni Celsjusza. W odległości ponad 20 razy mniejszej niż średnia odległość Ziemi od Słońca, krąży tam niewielka planeta. Jej szacowana masa to nie więcej niż 10,5 mas ziemskich, a jej promień to około 1,6 promienia Ziemi. Obiekt ten potrzebuje zaledwie 2,78 dni na przebycie pełnej orbity. Temperatura powierzchni tej egzoplanety to zapewne 1500-2000 stopni Celsjusza!

Kepler-21 b kwalifikuje się do planet typu Super Ziemia, choć może to być bardzo gorący pod-Neptun, który powoli wyparowuje swoją masę. Z niektórych teorii wynika, że takie oto obiekty mogą być jedynie pozostałościami po dawnych gorących Jowiszach.

Źródło

HD 100655 b - gazowa planeta wokół giganta

Teleskop w japońskim Okayama Astrophysical Observatory.

HD 100655 to gwiazda znajdująca się w odległości 400 lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Lwa. Jej masa (2,4 Ms) ponad dwukrotnie przekracza masę naszego Słońca, natomiast jej promień jest około 9 razy większy. Poszukiwanie planet krążących wokół dużych gwiazd jest nieco trudniejsze. Poza tym, astronomowie często wolą skupiać się na mniejszych, podobnych do Słońca obiektach. Tym razem jednak, koreańsko-japoński zespół naukowy odnalazł kompana wyżej wspomnianej gwiazdy.

HD 100655 b to gazowa planeta odkryta dzięki badaniom prędkości radialnych gwiazdy macierzystej. Planeta ta krąży po w miarę spokojnej orbicie (ekscentryczność = 0,085) w odległości około 0,76 AU. Jeden rok na tej planecie trwa 157,5 dnia. Minimalna masa planety oszacowana została na zaledwie 1,7 Mj. Piszę "zaledwie" ponieważ większość planet okrążających gwiazdy giganty jest znacznie masywniejsza. HD 100655 b posiada najmniejszą jak dotąd masę ze wszystkich znanych planet krążących wokół gwiazd o masie większej niż 1,8 Ms, a jest ich 35.

Źródło

Już ponad 700 planet!

Dzięki odkryciu trzech nowych obiektów przez Keck Observatory, liczba znanych planet pozasłonecznych przekroczyła 700! Warto zaznaczyć, że to nie pierwszy okrągły rekord osiągnięty w tym roku - we wrześniu znaliśmy już 600 egzoplanet. Sam rok 2011 rozpoczął się z liczbą 516 potwierdzonych obiektów.*

Najnowsze trzy planety to 2M 0746+20 b, 2M 2140+16 b oraz 2M 2206-20 b. Wszystkie zostały odkryte w roku 2010, jednak z początku były uznawane za brązowe karły. Z nie do końca znanym mi powodów pojawiły się 2 dni temu w Encyklopedii Pozasłonecznych Układów Planetarnych. Tym samym ich status brązowego karła został poddany wątpliwościom, aczkolwiek równie ciężko zakwalifikować je jako planety.

Każdy z trzech obiektów ma dużą masę. Niestety każda z tych wartości ma bardzo dużą niepewność:

Nazwa:                        Masa:
2M 0746+20 b          30 (± 25) M_J

2M 2140+16 b          20 (₋₂₀⁺⁸⁰) M_J

2M 2206-20 b           30 (₋₂₀⁺⁷⁰) M_J 

Ze względu na te ogromne niepewności, powyższe obiekty powinny (moim zdaniem) poczekać na wyniki kolejnych obserwacji. Być może wtedy udałoby się dokładniej oszacować masę i dzięki temu stwierdzić czy dany obiekt jest brązowym karłem, czy też planetą. Jednak skoro już pojawiły się w katalogu egzoplanet, warto napisać o nich jeszcze parę słów.

Każda z tych trzech planet(?) została bezpośrednio sfotografowana przez obserwatorium Keck. Zdjęcia te zostaną niebawem umieszczone na w podstronie "Zdjęcia Egzoplanet". Jak już nieraz pisałem, bezpośrednie obserwacje prowadzi się znacznie łatwiej kiedy to obiekty znajdują się w dużej odległości od gwiazdy macierzystej. Tak też jest i w tym przypadku. Odległości te wynoszą odpowiednio 237,3 AU, 141 AU i 168 AU. Wartości te oczywiście przekładają się na spore okresy orbitalne - 12,7; 20,1 oraz 23,8 lat. Oszacowane zostały także rozmiary tych możliwych egzoplanet. Wszystkie są bardzo zbliżone do Jowisza z naszego Układu Słonecznego - 0,97; 0,92; 1,3 [Rj].

Ponad 700 planet pozasłonecznych w 2011 roku to nie tylko kolejny okrągły rekord lecz przede wszystkim znak przyśpieszającego rozwoju badań egzoplanetarnych!

* Nie oznacza to jednak, że w roku 2011 odkryto już 185 planet, natomiast tyle właśnie potwierdzono (co najmniej.. ponieważ należy mieć również na uwadze, że każdego roku kilka obiektów opuszcza listę egzoplanet - np. Lupus-TR-3 b). Obiekty odkryte w poprzednich latach (np. dzisiejsze trzy planety) są przypisywane do tego samego roku, w który zostały odkryte.

Źródło

GJ 317 c

Gazowa planeta - wizja artysty.

Pierwsza planeta krążąca wokół czerwonego karła GJ 317 została odkryta w 2007 roku. GJ 317 b to gazowy olbrzym o masie 1,8 Mj obiegający gwiazdę w podobnej odległości jak Ziemia względem Słońca. Wtedy też, dzięki badaniom prędkości radialnych, sądzono,  że nie jest to jedyny obiekt w tym systemie. Dziś właśnie potwierdzono istnienie tej drugiej planety.

GJ 317 c jest również gazową planetą, jednak nieco masywniejszą od swojej koleżanki. Masa oszacowana została na około 2 Mj, natomiast odległość od gwiazdy to gdzieś pomiędzy 20, a 40 AU. Okres orbitalny również jest obarczony dużym błędem - wiadomo jedynie, że jest on większy niż 27 lat. Astronomowie podają także dużą ekscentryczność orbity nowej planety. Wynosi ona 0,81, co oznacza wyraźnie eliptyczny kształt.

Jak widać, powyższe dane nie są jeszcze zbyt dokładne. Można się spodziewać, że dzięki dalszym badaniom, te wartości ulegną sporym zmianom.
 

(Dane z EPE)

7 CMa b - pierwsza planeta PPPS

Teleskop AAT

Pan-Pacific Planet Search (PPPS) to nowy program badawczy zajmujący się gwiazdami typu podolbrzym. Używając prawie 4 metrowego teleskopu Anglo-Australian Telescope (AAT), astronomowie obserwują 170 dojrzałych gwiazd na południowym niebie. Australijsko-amerykańsko-chiński zespół naukowców doniósł dziś o pierwszym odkryciu programu PPPS.

Nowo odkryta planeta (metodą mierzenia prędkości radialnych) to 7 CMa b. Ten gazowy gigant krąży wokół gwiazdy o masie 1,5 masy Słońca. Masa oraz okres orbitalny egzoplanety są dość typowe dla obiektów obiegających podolbrzymy. 7 CMa b znajduje się w dwa razy większej odległości od swojej gwiazdy macierzystej niż odległość Ziemi od Słońca. Jej masa to 2,6 Mj, a rok na tej planecie trwa około 763 dni.

Gratulujemy zespołowi PPPS odkrycia pierwszej planety pozasłonecznej! Miejmy nadzieje, że to początek kolejnych sukcesów w badaniach egzoplanet.

Źródło

HD 156279 b

Gazowa planeta i jej księżyce.
Wizja artysty.

Rozróżnienie planet od brązowych karłów za pomocą danych o masie jest wciąż bardzo trudne. Dziś badacze wykorzystujący spektrograf SOPHIE, poinformowali o nowych obiektach o masach w przedziale 10-90 mas Jowisza (Mj). Wśród nich znajdują się niewielkie gwiazdy, brązowe karły oraz dwie potencjalne planety pozasłoneczne: HD 22781 b potwierdzona w marcu tego roku oraz HD 156279 b.

HD 156279 b to obiekt o masie 9,71 Mj krążący wokół gwiazdy odległej o około 115 lat świetlnych od Ziemi. Badania prędkości radialnych wykazują, że okres orbitalny tej planety wynosi 131 dni. Szacowana odległość tej planety od gwiazdy (0,495 AU) to niemal połowa średniej odległości Ziemi od Słońca (1 AU). Orbita tej planety jest wysoce ekscentryczna - 0,7 - co oznacza jej eliptyczny charakter. Niestety nie ma na razie więcej danych o tym gazowym obiekcie.

Liczba znanych egzoplanet wynosi już 696! Małymi kroczkami zbliżamy się do 700 planet pozasłonecznych.

Źródło