środa, 19 września 2012

Epsilon Coronae Borealis b

Epsilon Coronae Borealis. Kliknij aby powiększyć.
Credits: Bartosz Oszańca
Jest ogromna! Epsilon Coronae Borealis to gwiazda 21 razy większa od naszego Słońca. Po 7 latach precyzyjnych badań prędkości radialnych, odkryto silną cykliczność w ruchu orbitalnym gwiazdy. Nie ma wątpliwości, że powodem tych zmian jest planeta pozasłoneczna.

Epsilon Coronae Borealis b, w skrócie eps CrB b, to duża gazowa egzoplaneta o masie minimalnej 6,7 Mj. Okrąża ona swoją olbrzymią gwiazdę macierzystą w czasie 418 dni, w średniej odległości 1,3 AU. Planeta jak wiele innych znanych już obiektów, lecz sama gwiazda robi wrażenie. Specjalnie z tej okazji zrobiłem graficzne przedstawienie rozmiarów Słońca i eps CrB.


Przy okazji opisanego odkrycia, zrobiono także interesujące zestawienie:

Masa gwiazd, a średnia masa ich planet.
Credits: http://arxiv.org/pdf/1209.1187v1.pdf  str.5
Jak widać, wykres przedstawia zależność pomiędzy masą gwiazdy macierzystej, a masą planet okrążających te gwiazdy. Choć nie znamy jeszcze wielu planet przy bardzo masywnych gwiazdach (na wykresie ilości z lutego 2012), to już widzimy jak rysuje się pewna dysproporcja. Ogromny wzrost masy planet następuje przy zakresie 2,5-3,0 Ms. Ciekawe czy tak znacząca tendencja wzrostowa utrzyma się wraz z kolejnymi odkryciami planet.

piątek, 14 września 2012

Gliese 163 c - kolejna planeta w ekosferze!

Gliese 163 c przedstawiona tutaj jako wodno-skalista planeta
z grubą warstwą chmur. Credits: PHL@UPR Arecibo,
NASA/IPAC IRCA, IAU, Sky & Telescope.
Dość tego Keplera! Dopiero teraz zorientowałem się, że już spora ilość moich ostatnich wpisów dotyczy misji Kepler. Czas więc na zmienić obiekty zainteresowań, a tak się składa, że mam w zanadrzu dwie ciekawe egzoplanety odkryte przez zespół naukowy HARPS.

Gliese 163 to układ mający czerwonego karła jako gwiazdę macierzystą. Znajduje się on w konstelacji Złotej Ryby i jest oddalony o niecałe 50 lat świetlnych od Ziemi. Jak zapewne wiecie, czerwone karły to gwiazdy znacznie mniejsze i chłodniejsze od naszego Słońca wynikiem czego jest znacznie bliższa i węższa ekosfera. 

Naukowcom HARPS udało się odkryć aż dwie planety w tym systemie. Pierwsza z nich, Gliese 163 b, to obiekt o masie 11 Mz (mas Ziemi) i okresie orbitalnym wynoszącym 8,6 dnia. Przy separacji 0,06 AU jest zdecydowanie oddalona od wewnętrznej granicy ekosfery.

Gliese 163 c to egzoplaneta, która nas interesuje. Okres orbitalny wynoszący 25,6 dnia i odległość 0,125 AU od centrum układu, umiejscawia tę planetkę w ekosferze, tuż przy jej wewnętrznej granicy. Jej masa minimalna to 6,9 Mz, co kwalifikuje ją jako Super Ziemię.

Orbity planet i ekosfera w Gliese 163. Kliknij aby powiększyć. Credits: PHL@UPR Arecibo .
Badania prędkości radialnych nie mogą powiedzieć nam czegoś konkretnego o rozmiarach tego obiektu. Jednak pewne obliczenia sugerują promień gdzieś pomiędzy 1,8 - 2,4 promienia Ziemi, w zależności od przewagi skał lub wody w jej kompozycji. Możliwe więc, że rzeczywiście mamy tu do czynienia z planetą podobną do Ziemi. Jak bardzo podobną? Obliczenia sugerują, że Gliese 163 c otrzymuje o 40% więcej promieniowania od swojej gwiazdy niż nasz planeta od Słońca. Zakładając warunki atmosferyczne podobne do tych panujących wokół nas, okazuje się, że temperatura powierzchni tego odległego świata wynosi około 60°C.

A teraz czas na kubełek zimnej wody:
- większość złożonych form życia (rośliny, zwierzęta, w tym ludzie) nie przetrwałaby temperatur przekraczających 50°C,
- czerwone karły mają to do siebie, że zmuszają swoje planety do obrotu synchronicznego - takie obiekty są stale obrócone tą samą stroną w kierunku gwiazdy,
- czerwone karły są aktywniejsze od żółtych - ich wzmożony wiatr słoneczny może szybko sterylizować atmosferę planet.

Niemniej jednak nie znamy wszystkich możliwych scenariuszy dla procesów atmosferycznych i rozwoju życia. Dlatego Gliese 163 dołącza do szlachetnego grona potencjalnych planet podobnych do Ziemi!

Źródło

poniedziałek, 10 września 2012

Kepler-47 - dwie gwiazdy, dwie planety, ekosfera

Układ Kepler-47 z zaznaczoną ekosferą.
Credits: NASA
Wybaczcie kolejną długą przerwę w blogowaniu! To niestety dalsze sprawy powypadkowe, które jakoś musiałem okiełznać. Na szczęście teraz wygląda na to, że nic nie stanie mi na przeszkodzie w powrocie do aktywnego prowadzenia strony. Dziś zaczynamy od bardzo ciekawego odkrycia misji Kepler - poznajcie układ Kepler-47.

Kepler-47 to układ podwójny znajdujący się w odległości 4900 lat świetlnych od Ziemi. Składa się z gwiazdy podobnej do Słońca o masie 1,043 Ms i promieniu 0,963 Rs oraz czerwonego karła o masie 0,362 Ms i promieniu 0,35 Rs. Gwiazdy te obiegają się wzajemnie w czasie 7,45 dnia, będąc w tym czasie w separacji wynoszącej około 0,0836 AU.

W przeciwieństwie do planet okrążających pojedyncze gwiazdy, planety w układach podwójnych tranzytują przed "ruchomym celem", gdyż gwiazdy te są w stałym ruchu. W związku z tym odstępy pomiędzy kolejnymi tranzytami oraz czasy samych tranzytów mogą się znacznie różnić. Dzięki temu można stwierdzić, że mamy do czynienia z egzoplanetą obiegającą dwie gwiazdy. W przypadku Kepler-47 mamy nawet dwie planety.

Kepler-47 b jest najmniejszą znaną planetą obiegającą dwie gwiazdy - jej promień to 2,98 promienia Ziemi. Wykonanie jednej orbity zajmuje jej 49,5 dnia, a jej odległość od centrum układu to 0,296 AU. Ponieważ nie znamy masy Kepler-47 b nie możemy stwierdzić jakiej natury jest ten obiekt. Wstępne szacunki sugerują jednak, że wartość ta to od 7 do 10 mas Ziemi.

Planeta zewnętrzna, Kepler-47 c, jest 4,6 razy większa od Ziemi, a więc jej rozmiary są zbliżone do rozmiarów Urana. Podobnie jak w poprzednim przypadku, nie ma możliwości zbadania masy tego obiektu, lecz z obliczeń wynika, że będzie to 16-23 Mz. Do tej pory otrzymano jedyni 3 tranzyty tej egzoplanety, dlatego też nie łatwo stwierdzić cokolwiek o ekscentryczności jej orbity. Inne dane są oczywiście znane - planeta krąży w odległości wynoszącej około 0,989 AU w czasie 303 dni. To umiejscawia Kepler-47 c w ekosferze omawianego układu.

Jak dobrze wiecie, ekosfera to obszar, w którym woda może występować w stanie ciekłym na powierzchni planety podobnej do Ziemi. Kepler-47 c z pewnością nie jest planetą podobną do Ziemi. Jest to raczej gazowy obiekt przypominający Neptuna/Urana. Jednak jej większe księżyce, jeśli istnieją, byłby ciekawymi obiektami do badań atmosferycznych.

Źródło