Kolejne dwa olbrzymy

Dziś do listy potwierdzonych obiektów dołączyły dwie możliwe planety. Obiekty te to HN Pegasus b oraz Ross 458 b. Mimo, że dopiero dziś znalazły się na liście egzoplanet to odkryte zostały odpowiednio w 2007 i 2010 roku. Podobnie jak opisywany wczoraj obiekt (patrz "Oph 11 b - karzeł czy planeta?") zostały wykryte poprzez bezpośrednią obserwację i z początku uważano je za brązowe karły.

HN Peg b

Ross 458 b

       HN Peg b to obiekt krążący wokół gwiazdy, o masie równej masie naszego Słońca, w odległości 795 AU. Jest nieznacznie większy od Jowisza ale jego masa szacowana jest na 16 +/- 9,4 mas naszego gazowego olbrzyma.
Ross 458 b to planeta oddalona od gwiazdy macierzystej aż o 1168 jednostek astronomicznych (to prawie 39 razy dalej niż odległość Neptuna od Słońca). Jego masa wynosi około 8,5 mas Jowisza.

Podejrzewa się, że takie masywne planety jak HN Peg b i Ross 458 b nie mogą uformować się w tak dalekich odległościach od gwiazdy. Prawdopodobne jest więc, że w przeszłości obiekty te zostały wypchnięte na obecne orbity przez inną planetę.

Źródło

Oph 11 b - karzeł czy planeta?

Zdjęcie Oph 11 b

Na liście znanych egzoplanet pojawił się dziś obiekt o nazwie Ophiuchus 11 b. Jego masę szacuję się na 14 (+6/-5) mas Jowisza. W celach detekcji użyto metody obrazowania, czyli bezpośredniego obserwowania (fotografia obok). Do tej pory stosunkowo niewiele planet zostało odkrytych przy użyciu tej metody. Planety, w przeciwieństwie do gwiazd, to bardzo słabe źródła światła, co czyni je trudnymi do bezpośredniej detekcji. Oph 11 b to dopiero 22 odkryty w ten sposób obiekt.

"Planeta czy brązowy karzeł?"

Astrofizycy wciąż nie znają jednoznacznej granicy pomiędzy planetą-gazowym gigantem, a brązowym karłem. Brązowe karły to obiekty o zbyt małej masie (poniżej 80 mas Jowisza) by zaszły w nich reakcje jądrowe typowe dla gwiazd. Od planet odróżnia je to, że zdolne są do syntezy deuteru. Szacuje się, że masa potrzebna do tej reakcji to około 13 mas Jowisza. Istnieje więc jedynie niewielka szansa, że odkryty obiekt okaże się planetą. Mimo wszystko został dziś umieszczony w Encyklopedii Pozasłonecznych Układów Planetarnych.

Ophiuchus 11 B krąży w odległości około 243 AU (czyli 243 razy dalej niż Ziemia od Słońca) od nieco masywniejszego (około 17 mas jowisza) brązowego karła Oph 11 A. Jest to więc najprawdopodobniej system składający się z dwóch młodych i słabo związanych grawitacyjnie brązowych karłów, przez co okres obiektu B oszacowano na prawie 730000 dni! Oznacza to, że jeden 'rok' na Oph 11 B trwa prawie 2000 lat ziemskich.

Źródło

Alpha Arietis b

Wizja artystyczna egzoplanety.

Koreański zespół astronomów poinformował dziś o odkryciu nowej egzoplanety. Obiekt ten nosi wdzięczną nazwę Alpha Arietis b i posiada masę równą 1,8 masy Jowisza. Wykonanie pełnej orbity wokół gwiazdy zajmuje mu 380,8 dni przy czym oddala się maksymalnie na  odległość 1,2 AU (jed. astronomiczna). Jest to 28 planeta odkryta tego roku.

Gwiazdozbiór barana

Gwiazdą macierzystą planety Alpha Arietis b jest, znany również jako Hamal, pomarańczowy olbrzym oddalony o 66 lat świetlnych od Ziemi. Należy do typu widmowego K i jest najjaśniejszą gwiazdą w gwiazdozbiorze barana. Hamal posiada promień, w przybliżeniu, 14 razy większy od promienia Słońca, a jego masa to około 1,5 masy słonecznej.

Wzajemne oddziaływanie dwóch ciał

Obserwacje Alpha Arietis trwały aż 7 lat zanim udało się potwierdzić istnienie planety w tym systemie. Do badań tej gwiazdy użyto metody polegającej na mierzeniu zmienności prędkości radialnych. Jeśli na orbicie gwiazdy znajduje się planeta to jej grawitacja delikatnie zaburza ruchy gwiazdy. Oba obiekty krążą  wówczas wokół środka masy (patrz: animacja obok). Wynikiem takich oddziaływań jest niewielki ruch gwiazdy, który astronomowie mogą dokładnie zbadać dzięki nowoczesnym instrumentom (np. HARPS, należący do ESO, uzyskuje dokładność rzędu 1m/s).

Źródło

Analiza danych Keplera

Kosmiczny teleskop Kepler

Zespół naukowy misji Kepler zaprezentował pierwsze porównanie pojedynczych i wielokrotnych, możliwych systemów planetarnych. Wszystkie te obiekty znajdują się póki co na liście kandydatów Keplera. Są to możliwe planety, odkryte metodą tranzytu przez pierwsze cztery miesiące działania kosmicznego teleskopu Kepler. Sonda ta bezustannie bada jasność około 150 000 gwiazd znajdujących się w gwiazdozbiorach Łabędzia i Lutni. Po analizie danych z pierwszych 4 miesięcy działania misji zdołano wyróżnić 1235 kandydatów na planety.

Pośród tej grupy aż 408 kandydatów zdaje się należeć do systemów wielokrotnych:

Rozmiary kandydatów Keplera. Na osiach poziomych podane
są wielkości promieni planet (na górze względem promienia
Jowisza, na dole względem Ziemi). Osie pionowe podają liczbę
kandydatów. Słupki niebieskie odczytujemy z lewej (planety
w systemach wielokrotnych), a czerwone z prawej(p. samotne)

• 115 systemów z 2 planetami,

• 45 systemów z 3 planetami

• 8 systemów z 4 planetami

• po 1 systemie z 5 i 6 planetami.

Natomiast 827 obiektów to (jak wynika z dotychczasowych obserwacji) samotne planety.

Zarówno pojedyncze i wielokrotne systemy są zdominowane przez planety mniejsze od Neptuna:
-około 69% planet z systemów pojedynczych
-około 86% planet z systemów wielokrotnych.

Dane te mówią, że w systemach wielokrotnych znacznie rzadziej występują gazowe giganty (większe od Neptuna) na bliskich orbitach. To z kolei sugeruje, że występowanie takich planet może znacznie zaburzać nachylenia planet o mniejszych rozmiarach, a być może nawet zupełnie nie dopuszczać do formowania się tych obiektów. Nie jest to jednak twardą  regułą, gdyż z badań metodą prędkości radialnych wynika, że 25% systemów z gazowym gigantem posiada również planety o masach mniejszych.

Oczywiście dzięki dalszym obserwacjom liczba planet w poszczególnych systemach będzie rosnąć. Sonda Kepler gromadzi dane od 12 maja 2009 roku. Planowany czas obserwacji to co najmniej 3,5 roku.

Źródło

Trzy 'Gorące Jowisze'!

Wizja artystyczna 'gorącego Jowisza'

Dziś organizacja SuperWASP poinformowała o odkryciu trzech nowych egzoplanet. Jedna z nich jest szczególnie ciekawym obiektem ze względu na bardzo małą odległość od swojej gwiazdy macierzystej. Jest to planeta o nazwie WASP-43b, posiadająca masę równą 1.78 mas Jowisza. Okrąża ona gwiazdę w odległości zaledwie 0,0142 AU (jest to odległość około 70 razy krótsza niż odległość Ziemi od Słońca) w czasie 19,5 godziny. Ta niewielka odległość planety może mieć związek  z małą masą gwiazdy macierzystej (0,58 masy Słońca). W zasadzie jest to najmniej masywna, znana obecnie gwiazda, posiadająca gorącego Jowisza w swoim układzie. Zapewne z tego również wynika ta zaskakująco nieduża półoś. Prawdopodobnie przyspiesza to migrację tego obiektu w stronę gwiazdy, niezależnie czym była ona wywołana - autorzy publikacji często piszą o 'third-body interaction', czyli o oddziaływaniu z innym obiektem. Tym obiektem może być inna planet lub brązowy karzeł, znajdujący się w tym układzie, lecz jeszcze nie odkryty. Rzadkość obiektów typu WASP-43b świadczy o tym, że gorącym Jowiszom ciężko powstawać przy mało masywnych gwiazdach, bądź po prostu ich żywotność jest bardzo krótka.

Teoretycy dają tej planecie około 8, 80 lub 800 milionów lat życia, w zależności od rodzaju zastosowanych obliczeń. Mimo, że dla planet stosuje się ten pierwszy rodzaj (który wskazuje 8 mln. lat) to jednak w tym wypadku wyznaczałby on niemal niemożliwie krótką żywotność dla planet typu WASP-43b, WASP-18b i WASP-19b. Środkowa wartość zdaje się być najbardziej prawdopodobna. Co ciekawe gwiazda macierzysta ma zaledwie 0,598 miliarda lat.

Pozostałe dwa obiekty (WASP-48 b, WASP-51 b) to typowe i bardzo podobne do siebie planety o masach odpowiednio 0.98 i 0.76 masy Jowisza oraz promieniach wynoszących 1.67 i 1.42 promienia naszego olbrzyma. Obie wykonują pełną orbitę w czasie nieco ponad dwóch dni (odpowiednio: 2 dni i 3 godziny oraz 2 dni i 19 godzin).

Wszystkie trzy obiekty to tak zwane 'gorące Jowisze'. Są to ogromne gazowe planety krążące w niewielkiej odległości od swoich gwiazd macierzystych. Charakteryzuje je także wysoka temperatura oraz krótki okres orbitalny. Planety tego typu są bardzo łatwe do wykrycia metodą tranzytu. Metoda ta polega na obserwacji spadku jasności gwiazdy w momencie gdy dana planeta przesłania częściowo jej światło. Naukowcy mogą wtedy zaobserwować niewielki 'dołek' na krzywej światła.

Tranzyt planety WASP-43b

Źródło 1
Źródło 2

Powitanie!

Fomalhaut b - przykładowe zdjęcie egzoplanety

Witam!

     Interesuję się astronomią i astronautyką w każdym ich aspekcie. Blog ten jednak będzie poświęcony ważnej i stosunkowo świeżej części astronomii. Mianowicie mowa tu o egzoplanetach. Odkrycia nowych, badania już znanych oraz predykcje dotyczące przyszłych wyników będą prezentowane na tej stronie. Praktycznie codziennie zapoznaję się z publikacjami dotyczącymi tego tematu (i nie tylko), więc zapewne częstotliwość wiadomości będzie spora.

    Zapraszam do śledzenia bloga!! :)